Бишкек
Турсун
Бечелова
1925-жылы 5−8-мартта Пишпек шаарында Кара-Кыргыз автономиялуу облусунун (ККАО) эмгекчил аялдарынын I съезди болуп өткөн. Ал убакта аялдар салт боюнча үй жумуштары менен гана алектенип, ар кандай жыйындарга, коомдук иш-чараларга катышышчу эмес, мамлекеттик кызматтарда кыргыз аялдары болгон эмес. Ошондуктан бул съездге катышуучуларды чогултуу абдан кыйын болгон. Бирок ошол кезде эле аялдардын арасында активисттер пайда болуп, өлкөбүздүн тарыхында Т. Бечелова, К. Уметалиева, М. Шевченко-Колосова, А. Матрохина сыяктуу дагы башка айымдардын аты-жөнү калган. I съездге дыйканчы аялдардын, кызматчылардын жана жумушчу табынын өкүлдөрүнүн арасынан делегаттарды тандашкан. Бул съездди уюштурган активисттердин бири — биздин каарманыбыз Турсун Бечелова.
Өмүр баяны
Турсун Бечелова 1898-жылы Пишпек уездинин Кызыл-Суу айылында туулган.
Ал эрте жашында жетим калып, туугандарынын колунда тарбияланган. 1916-жылдагы кайгылуу окуялардан кийин Турсун Сокулуктук соодагерлерге иштегени жалданат.
1918-жылы ал Пишпекте түзүлгөн «Эмгекчи аялдар» уюмуна кирген. Кийинчерээк Коммунисттик партияга кирип, Ташкенттеги партиялык-советтик мектепте окуган, аялдар кыймылын уюштурууга активдүү катышкан.
1918-жылы ал Пишпекте түзүлгөн «Эмгекчи аялдар» уюмуна кирген. Кийинчерээк Коммунисттик партияга кирип, Ташкенттеги партиялык-советтик мектепте окуган, аялдар кыймылын уюштурууга активдүү катышкан.
Ал ККАОнун эмгекчи аялдарынын Биринчи съездин уюштурууга салым кошкон аял-активисттердин бири болгон.
1925-жылы ал ККАОнун эмгекчи аялдарынын Биринчи съездин уюштурууга салым кошкон аял-активисттердин бири болгон.
Турсун апа 1968-жылы бул съезд тууралуу эскерген. Ал съездде делегаттардын активдүү болгонун, алар кыздар жана аялдар үчүн жаңы мектептерди, акушердик жана фельдшердик пункттарды, кыргыз аялдары үчүн сабатсыздыкты жоюу мектептерин ачууну талап кылышканын суктануу менен айтып берген.
Аялдарды эркиндикке чыгаруу ишинде съезд негизги ураан катары билим берүүнү белгилеген. Съездде кабыл алынган чечимдерде кызыл бурчтарды, аялдар клубдарын, кыргыз, өзбек аялдарынан мугалимдерди даярдоо курстарын ачуу, кыргыз аялдарын сабатсыздыкты жоюу мектептерине, партиялык мектептерге активдүү тартуу, ал эми айылдар, кыштактар үгүт иштеринин борборлору болушу керектиги айтылган.
Турсун апа 1968-жылы бул съезд тууралуу эскерген. Ал съездде делегаттардын активдүү болгонун, алар кыздар жана аялдар үчүн жаңы мектептерди, акушердик жана фельдшердик пункттарды, кыргыз аялдары үчүн сабатсыздыкты жоюу мектептерин ачууну талап кылышканын суктануу менен айтып берген.
Аялдарды эркиндикке чыгаруу ишинде съезд негизги ураан катары билим берүүнү белгилеген. Съездде кабыл алынган чечимдерде кызыл бурчтарды, аялдар клубдарын, кыргыз, өзбек аялдарынан мугалимдерди даярдоо курстарын ачуу, кыргыз аялдарын сабатсыздыкты жоюу мектептерине, партиялык мектептерге активдүү тартуу, ал эми айылдар, кыштактар үгүт иштеринин борборлору болушу керектиги айтылган.
Өлкөгө кошкон салымы
I съездде белгиленген иш-чаралар советтик системанын алкагында ишке ашырылган. Ар кандай деңгээлдеги аялдар комитеттери түзүлүп, эркектер менен тең укуктарды берген мыйзамдар кабыл алынган, аялдардын билим алуусуна, саламаттыкты сактоо системасынын кызматтарына жеткиликтүүлүгү камсыздалган, алардын кесиптик ишмердүүлүгү ар тараптан колдоого алынган, тиричилик тейлөө кызматынын жана мектепке чейинки балдар мекемелеринин тармагы өнүккөн.
Бул чаралардын баары Кыргызстандын аялдарынын жашоосунун бардык чөйрөлөрүндөгү абалын жакшыртууга негиз түзгөн.
Турсун Бечелова узак жана кызыктуу өмүр сүргөн. Ал 1981-жылы Фрунзе шаарында каза болгон.
Булактар
Сүрөт КыргызРеспубликасынын борбордук мамлекеттик архивинен жана Кыргыз Республикасынын Кинофотофоно документтер борбордук мамлекеттик архивинен алынган.
Сүрөт КыргызРеспубликасынын борбордук мамлекеттик архивинен жана Кыргыз Республикасынын Кинофотофоно документтер борбордук мамлекеттик архивинен алынган.
Турсун Бечелованын тарыхы боюнча акцияга катышуу өтүнмөсүнүн автору: анонимдүү бойдон калууну чечти.
Бишкек ш.
Бишкек ш.
Сизди дагы кызыктырышы мүмкүн
© 2025 Мыйзамдуулук Демилгелеринин Аялдар Альянсы
Долбоордун демилгечиси