Бишкек
Розалия Дженчураева
Ар бир өлкөнүн тарыхы — аны калыптандырган окуяларга бай. Согуштар, кыйроолор, экономикалык жана саясий кыйынчылыктар аркылуу ал алдыга карай жолун улантат, бул тарыхты адамдар жазат — эмгеги менен, эрки менен, берилгендиги менен. Ушул адамдардын арасында Розалия Дженчураева өзгөчө орунду ээлейт — геолог, илимпоз, коомдук ишмер, фронтко жакын жайгашкан Белоруссиядагы кичинекей кыздан тартып, Кыргызстандын Улуттук илимдер академиясынын академигине чейин жеткен аял.
Өмүр баяны
Розалия Дженчураева 1935-жылы азыркы Орусиянын Оренбург облусундагы Бугуруслан шаарында төрөлгөн.
Анын балалык чагы СССРдин чек ара отряддарында — Казакстанда, Белоруссияда, Молдовада өткөн. Улуу Ата Мекендик согуш башталганда, анын үй-бүлөсү миңдеген башка үй-бүлөлөр сыяктуу эле эвакуацияга, ачарчылыкка жана оор турмуштук кыйынчылыктарга дуушар болгон. Куткарылууга жетүү эки айга созулуп, алар Бугурусландагы туугандарынын үйүндө убактылуу баш калкалоого мүмкүнчүлүк алышкан.
Ал Кыргыз ССР Илимдер Академиясынын Геология институтунда иштеп, аспирантурадан өтүп, кандидаттык, андан кийин доктордук диссертациясын коргогон.
Атасы Жаманкул Дженчураев согуштун алгачкы күндөрүнөн тартып СССРди коргоого катышып, Москванын жанындагы салгылаштарга чейин жетип, кийин Румыния менен чек араны кайтарууга жөнөтүлгөн. Согуштан кийин үй-бүлө Кыргызстанга көчүп келген. Розалия мектепти алтын медаль менен аяктап, Москвадагы Түстүү металлдар жана алтын институтуна тапшырып, андан соң Кыргызстанга кайтып келип, геология тармагында иштөөнү баштаган.
Профессор наамына жетип, аспиранттарга жетекчилик кылып, бир катар илимий изилдөөлөрдү жүргүзгөн.
Кийин Кыргыз ССРинин Илимдер академиясынын Геология институтунда иштеп, аспирантураны аяктап, кандидаттык жана доктордук диссертацияларды ийгиликтүү жактаган.
1990−2010-жылдары Геология жана тоо-кен металлургия университетинде окутуучу болуп эмгектенип, профессор наамына жетип, аспиранттарга жетекчилик кылып, бир катар илимий изилдөөлөрдү жүргүзгөн.
1990−2010-жылдары Геология жана тоо-кен металлургия университетинде окутуучу болуп эмгектенип, профессор наамына жетип, аспиранттарга жетекчилик кылып, бир катар илимий изилдөөлөрдү жүргүзгөн.
Өлкөгө кошкон салымы
Розалия Дженчураева — илимде жогорку бийиктикке жетишкен алгачкы кыргыз аял-геолог. Ал кен байлыктар менен байланышкан тектерди талдоо боюнча жаңы илимий багыттын негиздөөчүлөрүнүн бири болгон. Бул изилдөөлөр Кыргызстанда пайдалуу кендерди издөөдө жаңы ыкмаларды иштеп чыгууга шарт түзгөн. Анын жетекчилиги алдында ондогон долбоорлор ишке ашып, жаңы муун илимпоздор даярдалган.
Илимий жана коомдук ишмердүүлүгү ондогон жылдарды камтыйт: ал үч жолку чакырылыш менен Фрунзе шаардык кеңешинин депутаты болуп, шаарды өнүктүрүүгө активдүү катышкан.
Илимпоз катары ал Кыргызстанды эл аралык аренада таанытып, Германия, Япония, АКШ, Кытай жана башка өлкөлөрдүн окумуштуулары менен кызматташып, эл аралык конгресстерге катышкан.
Илимпоз катары ал Кыргызстанды эл аралык аренада таанытып, Германия, Япония, АКШ, Кытай жана башка өлкөлөрдүн окумуштуулары менен кызматташып, эл аралык конгресстерге катышкан.
Ал 300гө жакын илимий макаланын жана 10 монографиянын автору болгон, ошондой эле Рудалык кендердин пайда болушу боюнча Эл аралык ассоциациясынын өмүр бою ардактуу мүчөсү болуп шайланган.
Булактар
Розалия Дженчураеванын эскерүүлөрү
Кыргызстандын Улуттук Илимдер академиясынын Геология институтунун архивдери
Эл аралык геологиялык конгресстердин материалдары
Публикациялар жана маектешүүлөр (2000–2020)
Басмага даярдоо: Айтматова Жамиля Ильгизовна
Розалия Дженчураеванын эскерүүлөрү
Кыргызстандын Улуттук Илимдер академиясынын Геология институтунун архивдери
Эл аралык геологиялык конгресстердин материалдары
Публикациялар жана маектешүүлөр (2000–2020)
Басмага даярдоо: Айтматова Жамиля Ильгизовна
Розалия Дженчураеванын тарыхы боюнча акцияга катышуу үчүн арыз берген автор: Айтматова Жамиля Ильгизовна
жана Бакен Досалиева
Бишкек ш.
Сизди дагы кызыктырышы мүмкүн
© 2025 Мыйзамдуулук Демилгелеринин Аялдар Альянсы
Долбоордун демилгечиси