Бишкек

Нагима Айтматова

Кыргызстандын тарыхында өз эрдиги, эмгеги жана жан аябастыгы менен терең из калтырган аялдар аз эмес. Ушундай көрүнүктүү инсандардын бири Нагима Айтматова (Абдувалиева) — оор сыноолорду башынан өткөргөн, өзүн кыз-келиндерди агартууга, өлкөнү бүт дүйнөгө тааныткан муунду тарбиялоого арнаган аял. Анын өмүр жолу көпчүлүк үчүн үлгү болуп, анын коомду өнүктүрүүгө кошкон салымы азыркы Кыргызстандын үй-бүлөлөрү үчүн, жаш энелер үчүн өзгөчө тарбиялык мааниге ээ.


Биография

Нагима Хамзаевна Айтматова 1904-жылы Каракол шаарында туулган.
Үй-бүлөсүнүн колдоосунун аркасында ал ошол кездеги сейрек кездешүүчү жакшы билим алган. Жаш кезинен эле Нагима коомдук турмушка активдүү катышкан: комсомол болгон, кыргыз аялдарынын арасында сабатсыздык менен күрөшкөн. 1925-жылы ал аялдардын билим берүүсүн жана саламаттыкты сактоосун өнүктүрүү боюнча тагдыр чечүүчү чечимдер кабыл алынган Кыргыз аялдарынын биринчи съездинин делегаты болгон. 1926-жылы Нагима советтик мамлекеттик ишмер Төрөкул Айтматовго турмушка чыккан. Алардын жашоосу көчүп-конууларга жана мекенге кызмат кылууга толгон.
“Эл душманынын баласы” деген таңылган жаманатка карабай, ал балдарды моралдык жактан колдоп турган
Төрөкул Москвада окуп жүргөндө камакка алынарын сезип, Нагимадан Кыргызстанга кайтууну суранганда, анын башына оор сыноо түшкөн. Төрт кичинекей баласы менен ал күйөөсүнүн туугандарына келип, укмуштуудай акылмандуулугун жана көрөгөчтүгүн көрсөткөн. Улуу Ата Мекендик согуш жылдарында Нагима бухгалтер, сабатсыз аялдар жана кыздар үчүн мугалим, талаачылыкта да элден калбай, айыл чарба иштерине катышкан, балдарын ачарчылык жана жокчулук шартында тарбиялаган. "Эл душманынын балдары" деген жалаага карабастан, ал аларды моралдык жактан колдоп, адилеттүүлүккө жана билимдин маанилүүлүгүнө ишеним арттырган.

Өлкөгө кошкон салымы

Нагима Айтматова өзүнүн эмгеги жана туруктуулугу менен кыргыз коомунун өнүгүшүнө олуттуу салым кошкон. Согуш жылдарында ал балдарынын аман калышын камсыздап гана тим болбостон, колхоздун жыргалчылыгы үчүн иштеген, кыздарды жана аялдарды сабаттуулукка жана эмгекке үйрөткөн. Анын үлгүсү эң оор шарттарда да ар-намысты, кадыр-баркты жана билимге умтулууну сактап калууга болорун көрсөттү.

Нагима Айтматованын тарбиясынын аркасында балдары көрүнүктүү инсандардан болуп чыгышты: Чыңгыз Айтматов — дүйнөгө белгилүү жазуучу жана философ, Ильгиз Айтматов — техника илимдеринин доктору жана академик, Люция Айтматова — Кыргызстандагы биринчи аял-инженер-энергетик, ал эми Роза Айтматова — коомдук ишмер жана окумуштуу. Алардын ийгиликтери эненин туруктуулугунун жана сүйүүсүнүн.

Талыкпас эмгегинин жыйынтыгы, ал кыйынчылыктарга карабастан балдарына билимге, эмгекке жана адилеттүүлүккө болгон ишенимди сиңирген.

Нагима Айтматова баатыр кыргыз аялынын образын — күчтүү, акылман, өз идеалдарына берилгендикти чагылдырат. Анын жашоосу — бул эрдиктин, мекенге болгон сүйүүнүн жана үй-бүлөгө чексиз берилгендиктин сабагы. Ал урпактардын жүрөгүндө терең из калтырды, ал эми анын өмүр жолу жаш муунду өз күчүнө ишенүүгө жана өз өлкөсүн өнүктүрүүгө умтулууга шыктандырууну улантууда.
Нагима Айтматованын тарыхы боюнча акцияга катышуу үчүн арыздын автору: Бакен Досалиева

Бишкек ш.

Вас также может заинтересовать

© 2025 Альянс Женских Законодательных Инициатив
Инициатор проекта