Бишкек
Мира Джангарачева
Көз карандысыз Кыргызстандын тарыхында элге кызмат кылууну жашоосунун башкы мааниси кылган инсандар өзгөчө орунду ээлейт. Мира Камилевна Джангарачева — ушундай көрүнүктүү инсандардын бири. Анын кесиптик жана коомдук жолу — Мекенге болгон сүйүүнүн, мамлекетти өнүктүрүүгө умтулуунун, жарандардын укуктарын коргоонун жана социалдык адилеттүүлүк принциптерин илгерилетүүнүн жаркын үлгүсү. Үй-бүлөнүн маданий жана моралдык каада-салттарын урматтоо менен сугарылган Мира Камилевна эгемендүү Кыргызстандын калыптануусунун алгачкы жылдарынан тартып башкаруунун жана мамлекеттик кызматтын жаңы институттарын түзүүдө негизги ролду ойноп, өлкөнүн тарыхында терең из калтырды.
Өмүр баяны
Мира Камилевна кыргыз интеллигенциясынын биринчи өкүлдөрүнүн үй-бүлөсүндө туулган: анын апасы Фатима Байгельдиева белгилүү журналист, ал эми атасы Кемел Джангарачев профсоюздук ишмер болгон.
1974-жылы КМУнун тарых факультетин аяктагандан кийин ал окуусун М. В. Ломоносов атындагы ММУнун аспирантурасында жана докторантурасында улантып, философия илимдери боюнча кандидаттык диссертациясын коргогон жана Болгариядагы София университетинде стажировкадан өткөн.
Анын саясий карьерасы 1992-жылы Бишкек шаардык кеңешине депутат болуп шайланышы менен башталган.
Мира Камилевна көп жылдар бою Фрунзе политехникалык институтунда иштеп, ал жерде декан жана кафедра башчысы болгон. Анын саясий карьерасы 1992-жылы Бишкек шаардык кеңешине депутат болуп шайланышы менен башталып, андан кийин борбор калаанын социалдык маселелер боюнча вице-мэри болгон. 1995-жылы ал Жогорку Кеңештин III чакырылышынын депутаты болуп, Бээжиндеги Бүткүл дүйнөлүк аялдар конференциясына катышкан.
Эмгек жана социалдык коргоо министри жана Чүй облусунун губернаторунун орун басары кызматтарын да аркалаган.
1996-жылы Мира Камилевна Кыргызстандын өкмөтүнө өлкөнүн тарыхындагы биринчи социалдык саясат боюнча биринчи вице-премьер-министр катары кирген. Ал ошондой эле эмгек жана социалдык коргоо министри жана Чүй облусунун губернаторунун орун басары кызматтарын да аркалаган. 2000-жылдан 2015-жылга чейин Мира Камилевна БУУнун тутумунда ийгиликтүү иштеп, социалдык-экономикалык жана экологиялык программалар менен алектенген. Мындан тышкары, ал «Дос-Кредобанк» ААКсынын директорлор кеңешинин мүчөсү болуп, банк секторун өнүктүрүүгө салым кошкон. 2019-жылы ал Г. Айтиев атындагы Көркөм сүрөт искусство музейин жетектеген.
Өлкөгө кошкон салымы
Мира Камилевна Кыргызстанда аялдардын укуктарын коргоонун жана туруктуу өнүгүүнүн заманбап системасынын калыптанышына олуттуу салым кошкон.
1996-жылы аялдардын абалы жөнүндө биринчи парламенттик угууларды уюштурган жана аялдардын укуктары боюнча БУУнун беш негизги конвенциясын ратификациялоо процессин жетектеген.
Кыргызстанда гендердик теңчиликке жетүү боюнча биринчи Улуттук иш-аракеттер планын иштеп чыгууга жигердүү көмөктөшкөн.
«Пекин+5» улуттук отчетторун жана Аялдарга карата дискриминациянын бардык формаларын жоюу жөнүндө конвенциянын аткарылышы боюнча баяндамаларды даярдоону көзөмөлдөгөн.
1996-жылы аялдардын абалы жөнүндө биринчи парламенттик угууларды уюштурган жана аялдардын укуктары боюнча БУУнун беш негизги конвенциясын ратификациялоо процессин жетектеген.
Кыргызстанда гендердик теңчиликке жетүү боюнча биринчи Улуттук иш-аракеттер планын иштеп чыгууга жигердүү көмөктөшкөн.
«Пекин+5» улуттук отчетторун жана Аялдарга карата дискриминациянын бардык формаларын жоюу жөнүндө конвенциянын аткарылышы боюнча баяндамаларды даярдоону көзөмөлдөгөн.
БУУда экология жаатындагы глобалдык конвенциялар боюнча улуттук отчетторду иштеп чыгууну демилгелеген, экологиялык жана социалдык көйгөйлөрдү чечүү үчүн, анын ичинде өлкөнүн түштүгүндөгү 2010-жылдагы кризистин кесепеттерин жоюу үчүн ресурстарды тарткан.
Биринчи Глобалдык тоо саммитин уюштурган жана уран калдык сактоочу жайлар маселесин Борбордук Азия өлкөлөрүнүн күн тартибине киргизген.
Көрүнүктүү эмгеги үчүн Мира Камилевна Кыргыз Республикасынын Президентинин Грамотасы, Жогорку Кеңештин 70 жылдыгына карата медалы менен сыйланган, ошондой эле Венгрия Республикасынын алдындагы сиңирген эмгеги үчүн орденинин Командордук крестине татыктуу болгон.
Биринчи Глобалдык тоо саммитин уюштурган жана уран калдык сактоочу жайлар маселесин Борбордук Азия өлкөлөрүнүн күн тартибине киргизген.
Көрүнүктүү эмгеги үчүн Мира Камилевна Кыргыз Республикасынын Президентинин Грамотасы, Жогорку Кеңештин 70 жылдыгына карата медалы менен сыйланган, ошондой эле Венгрия Республикасынын алдындагы сиңирген эмгеги үчүн орденинин Командордук крестине татыктуу болгон.
Анын ишмердүүлүгү бүгүнкү күндө да Кыргызстандын көптөгөн муундагы жарандары жана адистери үчүн багыт болуп саналат.
Джангарачева Миранын тарыхы боюнча акцияга катышуу үчүн арыздын автору: Ниязова Анара Натуевна
Бишкек ш.
Сизди дагы кызыктырышы мүмкүн
© 2025 Мыйзамдуулук Демилгелеринин Аялдар Альянсы
Долбоордун демилгечиси