Жаңыл
Абдылдабек кызы
Жаңыл Абдылдабек кызы Тайгуранова – маалыматтык технологиялар тармагындагы
биринчи кыргыз инженер-айымы, коомдук
ишмер, гендердик эксперт жана тарыхый изилдөөлөрдүн автору.
биринчи кыргыз инженер-айымы, коомдук
ишмер, гендердик эксперт жана тарыхый изилдөөлөрдүн автору.
Чүй
Өмүр баяны
Жаңыл Абдылдабек кызы Тайгуранова 1947-жылы Кыргыз ССРинин Кемин районунда туулган.
Ал белгилүү үй-бүлөдөн чыккан: чоң атасы Шабдан баатыр — XIX кылымдагы көрүнүктүү кыргыз кол башчысы жана мамлекеттик ишмери болгон. Жаңыл жаштайынан билимди жана каада-салттарды урматтоо духунда тарбияланган, бул анын келечектеги жолун аныктаган.
1969-жылы Фрунзе политехникалык институтунун «Автоматика жана телемеханика» адистигин аяктап, маалыматтык технологиялар тармагындагы алгачкы кыргыз инженер-аялдарынын бири болгон. Бул мезгилде инженердик кесип эркектердин гана иши деп эсептелип, бул тармакта кыргыз аялдары сейрек кездешчү. Бирок Жаңыл бул татаал жолду тандап гана тим болбостон, илимдин алдыңкы сабында иштеп, ийгиликтүү карьера кура алган.
1969-жылы Фрунзе политехникалык институтунун «Автоматика жана телемеханика» адистигин аяктап, маалыматтык технологиялар тармагындагы алгачкы кыргыз инженер-аялдарынын бири болгон. Бул мезгилде инженердик кесип эркектердин гана иши деп эсептелип, бул тармакта кыргыз аялдары сейрек кездешчү. Бирок Жаңыл бул татаал жолду тандап гана тим болбостон, илимдин алдыңкы сабында иштеп, ийгиликтүү карьера кура алган.
Ал 25 жылга жакын Кыргызстандын Улуттук илимдер академиясында эмгектенген.
Ал 25 жылга жакын Кыргызстандын Улуттук илимдер академиясында эмгектенген. Анын иши дисциплиналар аралык изилдөөлөр, анын ичинде жасалма интеллектти түзүү маселелери менен байланыштуу болгон.
Өлкөгө кошкон салымы
Алгачкы кыргыз инженер-аялдарынын бири катары Жаңыл келечек муундарга жол ачкан. Анын Илимдер академиясындагы иши өлкөнүн илимий дараметин, өзгөчө маалыматтык технологиялар жана жасалма интеллект жаатында өнүктүрүүгө көмөктөшкөн. Ал гендердик стереотиптерди жокко чыгарып, аялдар техникалык кесиптерде ийгиликтүү иштей аларын далилдеген.
1996-жылы Жаңыл Кыргызстандын Өкмөтүнө караштуу Үй-бүлө жана аялдар иштери боюнча мамлекеттик комиссиянын төрайымы болуп дайындалган. Бул кызматта ал эл аралык уюмдар менен жигердүү кызматташып, өлкөдө гендердик саясатты ишке ашыруу үчүн ресурстарды тартууга мүмкүнчүлүк түзгөн.
1996-жылы Жаңыл Кыргызстандын Өкмөтүнө караштуу Үй-бүлө жана аялдар иштери боюнча мамлекеттик комиссиянын төрайымы болуп дайындалган. Бул кызматта ал эл аралык уюмдар менен жигердүү кызматташып, өлкөдө гендердик саясатты ишке ашыруу үчүн ресурстарды тартууга мүмкүнчүлүк түзгөн.
Кызматтан кеткенден кийин, ал «Гендердик изилдөөлөр борбору» бейөкмөт уюмун негиздеген, ал аялдардын укуктарын коргоо, гендердик экспертиза жүргүзүү жана гендердик бюджетти киргизүү менен алектенген. Борбор ошондой эле БУУнун Аялдарга карата дискриминацияны жоюу боюнча комитети үчүн альтернативдүү отчетторду даярдоого катышкан.
«Кыргызпатенттин» директорунун орун басары катары Жаңыл автордук жана чектеш укуктар чөйрөсүндөгү мыйзамдык базаны түзүүгө салым кошкон. Анын иши өлкөдө интеллектуалдык менчиктин укуктук негиздерин бекемдөөгө жардам берген.
Жаңыл Тайгуранова өзүнүн белгилүү чоң атасына арналган «Шабдан баатыр. Доордун катаал жолдору» аттуу даректүү романынын автору. Ал кыргыз элинин тарыхын жайылтуу менен жигердүү алектенип, конференцияларды, чыгармачылык сынактарды уюштуруп, Шабдан-Ата мемориалдык комплексин колдоп келген.
«Кыргызпатенттин» директорунун орун басары катары Жаңыл автордук жана чектеш укуктар чөйрөсүндөгү мыйзамдык базаны түзүүгө салым кошкон. Анын иши өлкөдө интеллектуалдык менчиктин укуктук негиздерин бекемдөөгө жардам берген.
Жаңыл Тайгуранова өзүнүн белгилүү чоң атасына арналган «Шабдан баатыр. Доордун катаал жолдору» аттуу даректүү романынын автору. Ал кыргыз элинин тарыхын жайылтуу менен жигердүү алектенип, конференцияларды, чыгармачылык сынактарды уюштуруп, Шабдан-Ата мемориалдык комплексин колдоп келген.
Жаңыл Тайгуранова Кыргызстандын ар кыл тармактарына: илим жана технологиядан тартып, гендердик саясат жана аялдардын укуктарын коргоого чейин зор салым кошкон.
Булактар
Кыргызстандын Улуттук илимдер академиясынын архивдик материалдары.
Жаңыл Тайгуранова менен болгон маектер, кыргыз ЖМКларында жарыяланган.
"Шабдан баатыр. Доордун катаал жолдору" даректүү романы.
"Гендердик изилдөөлөр борбору" БӨУнун отчеттору.
Гендердик саясат боюнча эл аралык конференциялардын материалдары.
"Кыргызпатенттин" жана Үй-бүлө жана аялдар иштери боюнча мамлекеттик комиссиянын расмий документтери.
Кыргызстандын Улуттук илимдер академиясынын архивдик материалдары.
Жаңыл Тайгуранова менен болгон маектер, кыргыз ЖМКларында жарыяланган.
"Шабдан баатыр. Доордун катаал жолдору" даректүү романы.
"Гендердик изилдөөлөр борбору" БӨУнун отчеттору.
Гендердик саясат боюнча эл аралык конференциялардын материалдары.
"Кыргызпатенттин" жана Үй-бүлө жана аялдар иштери боюнча мамлекеттик комиссиянын расмий документтери.
Жаңыл Абдылдабек кызынын тарыхы боюнча акцияга катышуу үчүн арыздын автору: Аджиева Элиза
Бишкек ш.
Бишкек ш.
Сизди дагы кызыктырышы мүмкүн
© 2025 Мыйзамдуулук Демилгелеринин Аялдар Альянсы
Долбоордун демилгечиси