Бишкек
Фатима Нургазиева
1920−1930-жылдары өлкөдө сабатсыздык менен күрөшүү, аялдарды коомдук жана эмгек турмушуна тартуу, билим берүү жана саламаттык сактоо системаларын түзүү боюнча активдүү иштер жүргүзүлгөн. Согуш жылдары адамдык жана материалдык ресурстарды толук мобилизациялоону талап кылса, согуштан кийинки мезгил медицинаны модернизациялоо, социалдык мекемелердин тармагын кеңейтүү жана калктын жашоо шарттарын жакшыртуу мезгили болгон.
Фатима Нургазиева Кыргызстандын саламаттык сактоо жана социалдык камсыздоо системасын өнүктүрүүдө негизги ролду ойногон алдыңкы аял-новаторлордун бири болуп калды.
Фатима Нургазиева Кыргызстандын саламаттык сактоо жана социалдык камсыздоо системасын өнүктүрүүдө негизги ролду ойногон алдыңкы аял-новаторлордун бири болуп калды.
Өмүр баяны
Фатима Нургазиева 1911-жылы Караколго жакын Шаты айылында койчунун үй-бүлөсүндө туулган.
1916-жылы улуттук-боштондук көтөрүлүш учурунда үй-бүлөсү Кытайга качууга аргасыз болгон. Фатиманын балалыгы өтө муктаждыкта жана жокчулукта өткөн. Туулган жерине кайтып келгенден кийин, атасы Совет бийлигинин аркасы менен жер жана жумуш алган.
1927-жылы Фатима башталгыч мектепти аяктап, комсомолго өткөн. 1928-жылы аялдарды уюштуруучулардын курстарында окуй баштап, андан кийин Ташкенттеги Орто Азиялык Коммунисттик университетке тапшырган. 1929-жылдан 1938-жылга чейин Кызыл-Кыя шаарында, Аламүдүн жана Базар-Коргон райондорунда мугалим жана аялдарды уюштуруучу болуп иштеген.
1927-жылы Фатима башталгыч мектепти аяктап, комсомолго өткөн. 1928-жылы аялдарды уюштуруучулардын курстарында окуй баштап, андан кийин Ташкенттеги Орто Азиялык Коммунисттик университетке тапшырган. 1929-жылдан 1938-жылга чейин Кызыл-Кыя шаарында, Аламүдүн жана Базар-Коргон райондорунда мугалим жана аялдарды уюштуруучу болуп иштеген.
Москвада саламаттык сактоону уюштуруучулардын курсун аяктаган.
1938-жылдан баштап саламаттык сактоо системасында иштей баштап, Ат-Башы жана Пржевальск райондорунда жетекчилик кызматтарды ээлеген. 1940-жылы Москвада саламаттык сактоону уюштуруучулардын курсун аяктаган. Улуу Ата Мекендик согуш учурунда саламаттык сактоо министринин орун басары болуп иштеп, ошол эле учурда Кыргыз мамлекеттик медициналык институтунда окуган. 1947-жылы дарыгерлик диплом алып, Ысык-Ата курортунун башкы дарыгери болгон.
Фатима Нургазиева 1995-жылы дүйнөдөн кайткан.
1949-жылы социалдык камсыздоо министри, 1950-жылы Кыргыз ССРинин саламаттык сактоо министри болуп дайындалган.
1955-жылдан 1963-жылга чейин Кыргыз мамлекеттик медициналык институтун (КММИ) жетектеген. Кийинчерээк ар кандай медициналык мекемелерде дарыгер жана башкы дарыгер болуп иштеп, коомдук турмушка активдүү катышуусун уланткан.
1970-жылы ага союздук маанидеги персоналдык пенсия белгиленген. Фатима Нургазиева 1995-жылы дүйнөдөн кайткан.
1955-жылдан 1963-жылга чейин Кыргыз мамлекеттик медициналык институтун (КММИ) жетектеген. Кийинчерээк ар кандай медициналык мекемелерде дарыгер жана башкы дарыгер болуп иштеп, коомдук турмушка активдүү катышуусун уланткан.
1970-жылы ага союздук маанидеги персоналдык пенсия белгиленген. Фатима Нургазиева 1995-жылы дүйнөдөн кайткан.
Өлкөгө кошкон салымы
Фатима Нургазиева Кыргызстанда саламаттык сактоону, медициналык билим берүүнү жана социалдык коргоону өнүктүрүүгө олуттуу салым кошкон. Анын ишмердүүлүгүнүн жылдарында:
Республиканын оорукана жана курорттук тармактары кеңейтилип, калкка медициналык жардам көрсөтүү жакшыртылган.
Согуш жылдарында жарадар болгондорго медициналык жардам көрсөтүүнү жигердүү уюштуруп, саламаттык сактоо ресурстарын мобилизациялаган.
Социалдык камсыздоо министри катары пенсиялык камсыздоо, майыптарды жана курман болгон жоокерлердин үй-бүлөлөрүн колдоо менен алектенген.
Республиканын оорукана жана курорттук тармактары кеңейтилип, калкка медициналык жардам көрсөтүү жакшыртылган.
Согуш жылдарында жарадар болгондорго медициналык жардам көрсөтүүнү жигердүү уюштуруп, саламаттык сактоо ресурстарын мобилизациялаган.
Социалдык камсыздоо министри катары пенсиялык камсыздоо, майыптарды жана курман болгон жоокерлердин үй-бүлөлөрүн колдоо менен алектенген.
Саламаттык сактоо министри катары жаңы медициналык практикаларды киргизип, кадрларды даярдоону жакшырткан.
КММИнин ректору болуп турганда, студенттердин санын көбөйтүүгө, жаңы факультеттерди ачууга жана окуу корпустарын жана жатаканаларды курууга көмөктөшкөн.
Кыргызстандын курортторунун минералдык сууларын изилдөө боюнча илимий эмгектерди жарыялаган.
СССР Жогорку Советинин жана Кыргыз ССР Жогорку Советинин депутаты болуп, мыйзам чыгаруу ишмердүүлүгүнө активдүү катышкан.
КММИнин ректору болуп турганда, студенттердин санын көбөйтүүгө, жаңы факультеттерди ачууга жана окуу корпустарын жана жатаканаларды курууга көмөктөшкөн.
Кыргызстандын курортторунун минералдык сууларын изилдөө боюнча илимий эмгектерди жарыялаган.
СССР Жогорку Советинин жана Кыргыз ССР Жогорку Советинин депутаты болуп, мыйзам чыгаруу ишмердүүлүгүнө активдүү катышкан.
Көп жылдык ишмердүүлүгү үчүн Фатима Нургазиева Ленин ордени, эки "Ардак белгиси" ордени жана башка мамлекеттик сыйлыктар менен сыйланган. Анын эмгеги кыргыз медицинасынын жана социалдык коргоонун тарыхындагы маанилүү этап болуп калды.
Булактар
ЦентрАзия сайтындагы биографиясы
НУРГАЗИЕВА Фатима Нургазиевна
Open.kg сайтындагы макала
Женщины Кыргызстана
Azattyk.kg сайтындагы макала
Алгачкы министр аял - Фатима эже
ЦентрАзия сайтындагы биографиясы
НУРГАЗИЕВА Фатима Нургазиевна
Open.kg сайтындагы макала
Женщины Кыргызстана
Azattyk.kg сайтындагы макала
Алгачкы министр аял - Фатима эже
Сизди дагы кызыктырышы мүмкүн
© 2025 Мыйзамдуулук Демилгелеринин Аялдар Альянсы
Долбоордун демилгечиси