Ош
Алтыбаева Дильбар
Илимдин өнүгүү тарыхы коомчулукка сейрек жарыяланат. Алар негизинен лабораторияларда, аудиторияларда, колбалардын, формулалардын жана чексиз эксперименттердин арасында ишке ашат. Бирок дал ошол жерде өлкөнүн келечегин өзгөрткөн ачылыштар жаралат. Кыргызстанда ысымдары илимий тарыхтын бир бөлүгү болуп калган, бирок аларды шакирттери жана кесиптештери гана билген илимпоз аялдар бар. Мындай көрүнүктүү инсандардын бири — Дильбара Алтыбаева — жарым кылымдан ашык убакыттан бери тез өткөн убакытка баш ийбеген баалуулуктарды: билимди, идеяларды жана адистердин муундарын жаратып келе жаткан окумуштуу, педагог, изилдөөчү.
Бул илим жолун тандаган аялдын окуясы — узак, талаптуу, бирок өлкө үчүн өтө маанилүү жол.
Бул илим жолун тандаган аялдын окуясы — узак, талаптуу, бирок өлкө үчүн өтө маанилүү жол.
Өмүр баяны
Дильбар Тойчуевна Кыргызстанда илим жаңы гана калыптанып жаткан доордо төрөлгөн.
Бирок ошол кезде эле нерселердин табиятын изилдөөгө болгон умтулуусу менен айырмаланган. Химияга болгон кызыгуусу эрте пайда болгон: кичинекей реакциялар чоң кубулуштарды кантип түшүндүрө алары аны ар дайым кызыктырган. Бул кызыгуу аны олуттуу илим дүйнөсүнө алып келген – адегенде университетке, андан кийин аспирантурага, кийинчерээк изилдөө лабораторияларына.
Ош мамлекеттик университетинин химия жана химиялык технологиялар кафедрасынын негизги фигураларынын бири болгон.
Көп жылдык талыкпаган эмгек, жүздөгөн эксперименттер, миңдеген барак илимий тексттер Дильбар Тойчуевнаны өлкөнүн эң күчтүү адистеринин бири кылган. Ал докторлук диссертациясын коргоп, профессор наамын алган, кийинчерээк илим жана техника жаатындагы Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты болгон.
Бирок анын жолу муну менен аяктаган эмес.
Ал өзүн билим берүүгө арнап, Ош мамлекеттик университетинин химия жана химиялык технологиялар кафедрасынын негизги фигураларынын бири болгон. Ал жерде жөн гана лекция окубастан – илимий ой жүгүртүүнү калыптандырып, изилдөөчүлөрдү тарбиялап, жаш окумуштууларга кайраттуу, так, терең болууга жардам берген.
Бирок анын жолу муну менен аяктаган эмес.
Ал өзүн билим берүүгө арнап, Ош мамлекеттик университетинин химия жана химиялык технологиялар кафедрасынын негизги фигураларынын бири болгон. Ал жерде жөн гана лекция окубастан – илимий ой жүгүртүүнү калыптандырып, изилдөөчүлөрдү тарбиялап, жаш окумуштууларга кайраттуу, так, терең болууга жардам берген.
Дильбар Тойчуевнанын кесиптик корунда 200дөн ашык эмгек бар.
Бүгүнкү күндө Дильбар Тойчуевнанын кесиптик корунда 200дөн ашык эмгек бар, алардын ичинен 193 илимий иш жана 7 окуу-усулдук колдонмо. Бул бир илимпоз аял тарабынан курулган бүтүндөй бир китепкана.
Өлкөгө кошкон салымы
Дильбар Алтыбаеванын эмгеги – бир сөз менен өлчөөгө кыйын болгон салым. Ал өлкөдө химия илимин өнүктүрүп, жаңы бирикмелерди жана материалдарды түзүү үстүндө иштеген, айыл чарбасынан өнөр жайга чейин реалдуу практикалык мааниге ээ изилдөөлөр менен алектенген.
Анын жетишкендиктеринин арасында гексаметилентетраминдин өтмө металлдардын галогениддери менен комплекстеринин физика-химиялык касиеттери жөнүндө илимий монография; пахтанын өсүү стимуляторлору жаатындагы иштеп чыгуулар; никель оксидин жана глинозёмду алуу ыкмалары; антибактериалдык бирикмелерди изилдөөлөр бар. Анын автордук күбөлүктөрү – бул жөн гана документтер эмес, Кыргызстандын илимий потенциалын жогорулатууга жасалган кадамдар.
Анын жетишкендиктеринин арасында гексаметилентетраминдин өтмө металлдардын галогениддери менен комплекстеринин физика-химиялык касиеттери жөнүндө илимий монография; пахтанын өсүү стимуляторлору жаатындагы иштеп чыгуулар; никель оксидин жана глинозёмду алуу ыкмалары; антибактериалдык бирикмелерди изилдөөлөр бар. Анын автордук күбөлүктөрү – бул жөн гана документтер эмес, Кыргызстандын илимий потенциалын жогорулатууга жасалган кадамдар.
Бирок, балким, эң маанилүүсү – анын билим берүү системасындагы ролу. Ал ондогон жылдар бою химиктердин, инженерлердин, технологдордун жаңы муунун калыптандырган.
Окуу программаларын түзүп, студенттердин химико-экологиялык компетенттүүлүгүн өнүктүрүп, аларды изилдөө иштерине шыктандырган.
Окуу программаларын түзүп, студенттердин химико-экологиялык компетенттүүлүгүн өнүктүрүп, аларды изилдөө иштерине шыктандырган.
Анын таасири бүгүнкү күндө өлкөнүн лабораторияларында, өндүрүштөрүндө, илимий борборлорунда иштеген ар бир бүтүрүүчүдөн сезилет. Бул Кыргызстандын интеллектуалдык келечегин түзгөн терең салым.
Булактар
Кто есть кто сайтындагы биографиясы
Алтыбаева Дильбара Тойчуевна
Base.oshsu.kg сайтындагы биографиясы
Алтыбаева Дильбара Тойчуевна
Кutbilim.kg сайтындагы макала
ДИЛЬБАР АЛТЫБАЕВАНЫН 70 ЖЫЛДЫК МААРАКЕСИ ӨТТҮ
Кто есть кто сайтындагы биографиясы
Алтыбаева Дильбара Тойчуевна
Base.oshsu.kg сайтындагы биографиясы
Алтыбаева Дильбара Тойчуевна
Кutbilim.kg сайтындагы макала
ДИЛЬБАР АЛТЫБАЕВАНЫН 70 ЖЫЛДЫК МААРАКЕСИ ӨТТҮ
Дильбар Алтыбаеванын тарыхы акциясына катышуу үчүн арыздын автору, Картанбаева Дарика Усенбековна
Чүй облусу
Чүй облусу
Сизди дагы кызыктырышы мүмкүн
© 2025 Мыйзамдуулук Демилгелеринин Аялдар Альянсы
Долбоордун демилгечиси